Φαιός λιπώδης ιστός: Η λύση για την παχυσαρκία;

Έχει παρατηρηθεί πως τα θηλαστικά πέραν του λιπώδη ιστού, που όλοι ξέρουμε και που ονομάζεται «λευκός λιπώδης ιστός», έχουν και ένα άλλο τύπο λιπώδη ιστού που ονομάζεται «φαιός λιπώδης ιστός». Το όνομα φαιός λιπώδης ιστός, προκύπτει από το  καφέ χρώμα του. Ο λευκός λιπώδης ιστός, είναι το σπλαχνικό και το υποδόριο λίπος στο σώμα μας. Ο κύριος ρόλος του, είναι στην ουσία η αποθήκευση του λίπους. Εν αντιθέσει, κύριος ρόλος του φαιού λιπώδη ιστού δεν είναι η αποθήκευση του λίπους, αλλά η προστασία από το κρύο. Βρίσκεται σε ζώα που ζουν σε ψυχρές περιοχές, σε ζώα που πέφτουν σε χειμερία νάρκη και σε νεογέννητους ανθρώπους. Η περιοχή στην οποία εντοπίζεται ο φαιός λιπώδης ιστός στο σώμα, είναι κυρίως ο λαιμός και η άνω θωρακική περιοχή.

Η μορφολογία του φαιού λιποκυττάρου έχει αρκετές διαφορές με αυτή του λευκού λιποκυττάρου. Το φαιό λιποκύτταρο, έχει ένα κυτταρόπλασμα πολύ μεγάλο σε όγκο, με πολλά σταγονίδια λίπους, τα οποία έχουν ποικίλο μέγεθος και πολλά και μεγάλα μιτοχόνδρια. Αυτά τα μιτοχόνδρια, χρησιμοποιούν για παραγωγή ενέργειας κυρίως το λίπος και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το νευρικό σύστημα που δίνει την εντολή για παραγωγή θερμότητας, όταν χρειάζεται. Τα μιτοχόνδρια του φαιού λιπώδους ιστού, είναι διαφορετικά από τα μιτοχόνδρια των άλλων ιστών του σώματος μας, γιατί έχουν ειδικά γονίδια τα οποία εκφράζουν μια ειδική πρωτεΐνη τη UCP. H UCP1 πρωτεΐνη αντικαθιστά στην ουσία το ΑΤΡ που χρησιμοποιούν οι άλλοι ιστοί. H UCP1, μέσω της αναπνευστικής αλυσίδας παράγει θερμότητα.  Επίσης, σε σύγκριση με το λευκό λιπώδη ιστό, ο φαιός λιπώδης ιστός αιματώνεται πολύ περισσότερο. Η αυξημένη αιμάτωση, σε συνδυασμό με τα πολλά μιτοχόνδρια έχουν σαν αποτέλεσμα το καφέ του χρώμα.

Η λειτουργία του φαιού λιπώδους ιστού, είναι ιδιαίτερα αυξημένη στα νεογέννητα. Συμμετέχει στη θερμορρύθμιση τους και είναι ζωτικής σημασίας. Με την πάροδο του χρόνου, έχει παρατηρηθεί μια ελάττωση στην ενεργοποίηση του φαιού λιπώδους ιστού  σε σύγκριση με την ενεργοποίησή του στην βρεφική ηλικία. Δηλαδή, όσο αυξάνεται η ηλικία του ανθρώπου, τόσο μειώνεται και ο μεταβολικά ενεργός φαιός λιπώδης ιστός στο σώμα του. Επίσης, έχει παρατηρηθεί πως όσο αυξάνεται ο δείκτης μάζας σώματος (δηλαδή, όσο πιο αυξημένο βάρος έχει ένα άτομο), τόσο μειώνεται και η ενεργότητα του φαιού λιπώδους ιστού. Δηλαδή, η ενεργότητα του φαιού λιπώδους ιστού είναι αντίστροφη της ηλικίας και του δείκτη μάζας σώματος.

Όπως προείπαμε, η μεγαλύτερη διαφορά του φαιού λιπώδους ιστού από τον λευκό λιπώδη ιστό, είναι η παράγωγή θερμότητας, δηλαδή ο φαιός λιπώδης ιστός χρησιμοποιεί το λίπος για να παράγει θερμότητα. Βάσει αυτού, οι επιστήμονες ερευνούν αν είναι δυνατή η μεγαλύτερη ενεργοποίησή του σε άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα, με σκοπό την αύξηση της θερμογένεσης και της ενεργειακής κατανάλωσης. Έχει φανεί, πως μία έκθεση σε ψυχρό περιβάλλον ίσως να αυξάνει και την ενεργοποίησή του. Η ενεργοποίησή του αυτή, συνοδεύεται με ταυτόχρονη αύξηση της θερμογένεσης και της λιπόλυσης. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται πως 40- 50 γραμμάρια ενεργού φαιού λιπώδους ιστού, μπορούν να έχουν σαν αποτέλεσμα αύξηση του μεταβολικού ρυθμού κατά 20- 25%! Αποτελέσματα πολύ ενθαρρυντικά για την απώλεια σωματικού βάρους.  Επίσης, πως αυτή η ενεργοποίησή του σε ψυχρό περιβάλλον, σχετίζεται και με αύξηση της πρόσληψης γλυκόζης από αυτό τον ιστό, γεγονός που μπορεί να τον συνδέει με τη μείωση της ινσουλινοαντίστασης.

Συμπερασματικά, λοιπόν οι επιστήμονες ελπίζουν πως στο μέλλον με πολύ απλές τεχνικές θα γίνεται ενεργοποίηση αυτού του φαιού λιπώδους ιστού. Με απλά λόγια αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την καύση λίπους και θερμίδων χωρίς να εκτελείται καμία φυσική δραστηριότητα. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε πως είναι ακόμα πολύ νωρίς για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για τη σχέση που μπορεί να έχει ο φαιός λιπώδης ιστός με την παχυσαρκία ή άλλα μεταβολικά νοσήματα. Όπως επίσης και για τα πιθανά προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει η ενεργοποίησή του. Οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει αφορούν πειραματόζωα. Αν και υπάρχουν  πρόσφατες μελέτες σε ανθρώπους, είναι λίγες και με μικρό δείγμα. Μάλλον αυτό το επιστημονικό πεδίο θα μας απασχολήσει όλους πολύ στο μέλλον!

Για περισσότερα άρθρα σχετικά με τη διατροφή και την υγεία επισκεφθείτε το GeneNutrition