Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσος (ΓΟΠΝ) και Διατροφή

Η γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος, είναι η παλινδρόμηση του γαστρικού υγρού από το στομάχι στον οισοφάγο και είναι αποτέλεσμα χάλασης (ελάττωσης της πίεσης) του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Η συχνότητα εμφάνισης της ασθένειας (επιπολασμός) στον ενήλικο πληθυσμό, είναι περίπου 7%. Οφείλεται κυρίως σε κάποια φάρμακα, στη διατροφή και σχετίζεται με κάποιες άλλες παθολογικές καταστάσεις (π.χ. διαφραγματοκήλη). Τις περισσότερες φορές η ΓΟΠΝ συνοδεύεται από φλεγμονή του οισοφάγου (οισοφαγίτιδα), από στενώσεις και άλλες βλάβες του ανώτερου γαστρεντερικού συστήματος. Οι βλάβες αυτές οφείλονται κυρίως, στο υδροχλωρικό οξύ και στην πεψίνη.

Τα κύρια συμπτώματα της ΓΟΠΝ είναι ο οπισθοστερνικός καύσος (καούρες),  όξινες αναγωγές (ξυνίλες), ο πόνος στο θώρακα (χωρίς να έχει καρδιακή αιτιολογία), η βραχνή φωνή, η λαρυγγίτιδα, ο χρόνιος βήχας, η υπερέκκριση σίελου, η δυσφαγία και πιο σπάνια η αιμορραγία.

Η αντιμετώπιση της ΓΟΠΝ, από ιατρικής πλευράς, γίνεται είτε με αντιόξινα φάρμακα, είτε χειρουργικά, σπανιότερα και σε μικρότερες ηλικίες.

Τα κύρια αίτια που μέχρι σήμερα έχουν προσδιοριστεί ως υπεύθυνα για τη χάλαση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα και τα οποία οδηγούν κατ’ επέκταση σε ΓΟΠΝ, είναι γενετικοί παράγοντες, το stress και άλλοι ψυχολογικοί παράγοντες, το κάπνισμα και παράγοντες σχετικοί με τη διατροφή, όπως, το υπέρβαρο ή η παχυσαρκία, οι διαιτητικές συνήθειες και η καθιστική ζωή.

Αν και δεν υπάρχουν οριστικά στοιχεία για το ρόλο της διατροφής στη ΓΟΠΝ, ωστόσο, η διαιτητική αντιμετώπιση εφαρμόζεται συστηματικά στην πορεία της νόσου. Επιπρόσθετα, λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω αιτίες που αναφέρθηκαν, γίνεται αντιληπτή η σημασία τηςαντιμετώπισης της ΓΟΠΝ, μέσω τροποποιήσεων στις συνήθειες διατροφής και στην καθημερινότητα των ατόμων με τη νόσο.

Η διαιτητική αντιμετώπιση της νόσου, στοχεύει κυρίως στη μείωση της παλινδρόμησης και της φλεγμονής του οισοφάγου. Τροφές ή συστατικά των τροφίμων, όπως η σοκολάτα, το λίπος, η ξανθίνη και το οινόπνευμα, έχει φανεί πως ελαττώνουν την πίεση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα κι άρα επιδεινώνουν την εκδήλωση της νόσου, ενώ αντίθετα οι πρωτεΐνες αυξάνουν την πίεσή του.

Οι κύριοι στόχοι  μιας διαιτητικής παρέμβασης σε άτομα με ΓΟΠΝ, είναι:

• Η απώλεια σωματικού βάρους σε υπέρβαρους και ιδιαίτερα σε παχύσαρκους
• Αύξηση σωματικής δραστηριότητας σε χαμηλή έως και μέτρια, καθώς υψηλής έντασης σωματική δραστηριότητα μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Οι κύριες διαιτητικές συστάσεις για ασθενείς με ΓΟΠΝ, είναι ήπιος περιορισμός του λίπους, περιορισμός των γλυκών και της σοκολάτας, των ανθρακούχων ροφημάτων, των καρυκευμάτων, των πικάντικων φαγητών/σαλτσών, των όξινων χυμών (ντομάτα, πορτοκάλι, γκρέιπ φρουτ, λεμόνι κλπ.), του καφέ και αποχή από το αλκοόλ.

Άλλες αλλαγές στη δίαιτα αλλά και γενικότερα στον τρόπο ζωής αυτών των ασθενών περιλαμβάνουν:

• Μικρά και συχνά γεύματα
• Σωματική δραστηριότητα - χαμηλή έως μέτρια, 1 ή και παραπάνω ώρες μετά από το γεύμα (έχει φανεί πως υψηλής έντασης σωματική δραστηριότητα μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της νόσου)
• Απώλεια του σωματικού βάρους σε υπέρβαρους και ιδιαίτερα σε παχύσαρκους
•  Διακοπή του καπνίσματος
• Θέση ύπνου - αποφυγή κατάκλισης 2- 3 ώρες μετά τα γεύματα, κατάκλιση στο αριστερό πλευρό ή με το κεφάλι και τον κορμό υπερυψωμένο
• Αποφυγή στενών ρούχων

Η βιβλιογραφία μέχρι σήμερα επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η κατανάλωση τροφών «αντίθετων» με τη νόσο, όπως αυτές που αναφέρθηκαν, μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ΓΟΠΝ. Η απαγόρευση όμως, της κατανάλωσής τους δεν είναι ακόμα απόλυτα βέβαιο, πως μπορεί να αποτρέψει πλήρως την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Επίσης, οι επιδράσεις των διαφόρων τροφίμων στα συμπτώματα της νόσου εξαρτώνται από τη βαρύτητα της νόσου, αλλά επίσης, εξατομικεύονται σε μεγάλο βαθμό. Γι’ αυτό το λόγο είναι ιδιαίτερα σημαντική, η ατομική καταγραφή των τροφίμων που δημιουργούν προβλήματα.

Για περισσότερα άρθρα σχετικά με τη διατροφή και την υγεία επισκεφθείτε το GeneNutrition πατώντας εδώ